Andrzej Patrycy Nidecki

---

Życiorys

Andrzej Patrycy Nidecki, wybitny humanista i filolog, pochodził z zubożałej szlachty. Jego rodowe gniazdo znajdowało się w wsi Nidek, która leży w pobliżu Andrychowa. Jego ojciec był obywatelem Oświęcimia oraz właścicielem kamienicy przy lokalnym Rynku, natomiast matka, z rodziny Pawłowskich, krewną biskupa Stanisłava Pavlovskiego. W swoim dzieciństwie Nidecki posługiwał się imieniem Andreas, które później zamienił na przydomek Patricius. Może to sugerować, że jego pierwsze lekcje odbywały się w Oświęcimiu, o czym mogą świadczyć zapisy testamentowe na rzecz tamtejszego bakałarza.

W około 1536 roku, Nidecki kontynuował naukę w Krakowie. Uczył się w parafialnej szkole znajdującej się przy kościele św. Jana i był pod opieką takich nauczycieli jak Szymon Marycjusz z Pilzna i Wojciech Nowopolczyk. Dzięki tym studiom, a także wskazówkom prowincjała franciszkanów, Marka de la Torre, zyskał dostęp do dworu biskupa kujawskiego, Andrzeja Zebrzydowskiego, gdzie pełnił funkcję sekretarza.

Dzięki bliskości do Zebrzydowskiego, Nidecki wziął udział w licznych podróżach, a także w sejmowych posiedzeniach w 1550 oraz 1552 roku, gdzie miał okazję zbliżyć się do znanych postaci intelektualnych, takich jak Łukasz Górnicki czy Stanisław Orzechowski. W tym czasie jego aktywność literacka ograniczała się głównie do redagowania korespondencji z lat 1550-1553, a jego prace ukazały się pod nazwiskiem Zebrzydowskiego.

Wielu znaczących mecenatów, jak Zebrzydowski, przyczyniło się do kariery Nideckiego, co zaowocowało licznymi przywilejami. Otrzymał kanonię kruszwicką w 1547 roku, probostwo w Szczurowej w 1551 oraz altarię św. Macieja w katedrze krakowskiej. Z jego wcześniejszych osiągnięć można również wymienić wyjazd do Padwy na przełomie 1553 i 1554, gdzie studiował pod okiem Francesco Robortella, sławnego filologa.

Pobyt w Padwie przyniósł Nideckiemu nowe znajomości, w tym z Janem Kochanowskim, co zainspirowało poetę do zapisania mu kilku dedykacji w swoich dziełach. Po powrocie na dwór Zebrzydowskiego w 1556 roku, bierze aktywny udział w obradach synodu łowickiego oraz takich ceremonia, jak sejm warszawski w 1557 roku, wspierając Kościół w trudnych czasach politycznych.

W 1560 roku, Nidecki objął urzędowe stanowisko w kancelarii królewskiej, co pozwoliło mu na dalszy rozwój akademicki oraz utrzymanie kontaktów z czołowymi postaciami intelektualnymi tamtych czasów, w tym z Uniwersytetem Krakowskim oraz z Stanisławem Hozjuszem. Czas ten był dla niego intensywny pod względem literackim, łącząc obowiązki urzędnicze z pasją do filologii.

Nidecki aktywnie angażował się w kwestie polityki pruskiej i korespondował z osobami bliskimi dworowi, takimi jak Jan Dymitr Solikowski. W 1570 roku, będąc w Warszawie, przejął także sprawy związane z włoskimi kontaktami dyplomatycznymi. W między czasie, jego kariera obfitowała w sukcesy, odgrywając kluczową rolę w literackim i politycznym życiu kraju aż do momentu, gdy w 1587 roku ponownie zajął swoje obowiązki biskupie.

Niedługo przed śmiercią, naznaczoną niepewnością polityczną, Nidecki uczynił znaczące darowizny. W testamencie przeznaczył 400 florenów na restaurację kościoła w Oświęcimiu i fundusze na edukację zdolnych młodych ludzi w Italii lub Francji. Jego życie i dziedzictwo zostało upamiętnione tablicą pamiątkową w Oświęcimiu, wyrażającą wdzięczność za jego wkład w lokalną społeczność oraz kulturę.

Dzieła

Andrzej Patrycy Nidecki jest znany z licznych dzieł, które znacząco wpłynęły na polską literaturę i teologię. Poniżej przedstawiamy wykaz jego najważniejszych prac:

• (1550) Oratio de haeresi tollenda, bmw., (^2 w: Acta historica res gestas Poloniae illustrantia ab anno 1507 usque ad annum 1795, Kraków 1878, I 465-569),
• (1576) Parallela ecclesiae catholicae cum haereticorum synagogis, Köln,
• (1577) Commentarii de tumultu Gedanensi, Mariaeburgi,
• (1583) De ecclesia vera et falsa libri V, Kraków,
• (1583) Notae in duas M.T. Ciceronis orationes, Kraków.
• Jako wydawca: (1560) M.T. Ciceronis Fragmentorum libri com commento Andrae N., Venezia (^2 jako Fragmentorum M. Tullii Ciceronis tomi IIII, Venezia 1561, ^3 jako M.T. Ciceronis Fragmenta, Hamburg 1610).

---

Oceń: Andrzej Patrycy Nidecki

---