Miejska Biblioteka Publiczna im. Ł. Górnickiego „Galeria Książki” w Oświęcimiu jest istotnym elementem kultury samorządowej, a jej historia sięga 1948 roku, kiedy to została założona jako instytucja kultury. Od 1952 roku pełni ważną rolę biblioteki powiatowej, czego celem jest wsparcie i rozwój życia kulturalnego na terenie Oświęcimia oraz jego gminy.
Biblioteka angażuje się w gromadzenie, opracowanie, przechowywanie oraz udostępnianie zbiorów bibliotecznych, co stanowi kluczowy element jej działalności. Dzięki temu mieszkańcy Oświęcimia mogą korzystać z bogatych zasobów wiedzy i kultury. Ponadto, instytucja bierze aktywny udział w organizacji różnorodnych wydarzeń kulturalnych, które wzbogacają życie społeczności lokalnej.
Warto zaznaczyć, że od 1999 roku patronem biblioteki jest Łukasz Górnicki, ważna postać literacka i polityczna, który jest nie tylko autorem wielu dzieł, ale także poetą oraz tłumaczem. Urodził się on w 1527 roku w Oświęcimiu, co dodaje wyjątkowego znaczenia tej instytucji w kontekście lokalnej tożsamości kulturalnej.
Nowa siedziba
W 2009 roku złożono wniosek dotyczący dofinansowania budowy nowej siedziby biblioteki. Projekt ten uzyskał środki w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego, w kategoriach Priorytet 3. Turystyka oraz przemysł kulturowy, a także Działanie 3.3 dotyczące instytucji kultury, schemat A – rozwój infrastruktury kulturalnej.
Całkowita wartość inwestycji wyniosła 16,2 mln zł. W tym samym roku wmurowano kamień węgielny, co symbolicznie rozpoczęło budowę, która trwała do 2011 roku. 4 lipca 2011 roku miało miejsce oficjalne otwarcie nowej siedziby Miejskiej Biblioteki Publicznej, zlokalizowanej przy ulicy Nojego 2B. Nowy budynek biblioteki stał się miejscem, które połączyło zbiory wszystkich filii w jednym, nowoczesnym obiekcie.
Uchwałą Nr XI/183/11 z sierpnia 2011 roku, dokonano zmiany nazwy na Miejska Biblioteka Publiczna im. Ł. Górnickiego „Galeria Książki” w Oświęcimiu, podkreślając jednocześnie znaczenie tej instytucji w regionie.
Dyrektorzy Biblioteki
W historii Miejskiej Biblioteki Publicznej im. Ł. Górnickiego „Galeria Książki” w Oświęcimiu, dyrektorzy odgrywali kluczową rolę w jej rozwoju i funkcjonowaniu. Poniżej przedstawiamy osoby pełniące tę funkcję oraz okresy ich kadencji:
- Bronisław Modła, 1955 – 1990,
- Adam Stokłosa, 1990 – 1991,
- Leszek Palus, 1992 – obecnie.
Zbiory
W 1994 roku Biblioteka im. Ł. Górnickiego w Oświęcimiu rozpoczęła etap automatyzacji oraz komputeryzacji swoich procesów. To innowacyjne podejście przyczyniło się do uproszczenia obsługi oraz ułatwienia dostępu do zbiorów. Od 2008 roku, biblioteka korzysta z systemu bibliotecznego MAK, a w 2013 roku implementowała platformę webmak, co znacząco podniosło standardy wypożyczania.
Stan zbiorów na koniec 2019 roku ukazuje imponujące osiągnięcia tej instytucji:
- 119 413 woluminów z rozmaitych dziedzin wiedzy,
- 11 622 pozycje zbiorów audiowizualnych, obejmujące audiobooki oraz filmy,
- 55 tytułów bieżących czasopism.
Struktura
W przestrzeni tej instytucji kulturalnej można znaleźć różnorodne punkty, które tworzą niepowtarzalną strukturę biblioteki. Na parterze znajduje się miejsce, w którym można skosztować świeżo parzonej kawy oraz zapoznać się z aktualną prasą codzienną w Kawiarni prasowej, Galeria Przechodnia natomiast łączy różne części obiektu i co miesiąc oferuje nowe wystawy. Aula św. Wawrzyńca, to doskonałe ustawienie na konferencje, mogące pomieścić do 140 osób, z nowoczesnym sprzętem audiowizualnym przygotowanym na różne potrzeby.
W ramach współczesnych trendów edukacyjnych, Klasopracownia oferuje nowoczesne technologie, w tym zestawy robotów oraz sprzęt do druku 3D, które są wykorzystywane podczas różnorodnych zajęć. Dla najmłodszych stworzono Mikroświat Zabawy i Salonik Bajki, gdzie odbywają się kreatywne warsztaty oraz zajęcia rozwijające wczesną edukację czytelniczą.
Dział Multimedia zapewnia dostęp do różnych nośników informacji i oprogramowania, w tym sprzętu wspierającego osoby z dysfunkcjami wzroku, takich jak czytaki czy programy powiększające. To miejsce stwarza również możliwości interakcji poprzez gry i zabawy edukacyjne.
Oświęcimski Instytut Praw Człowieka działa w przestrzeni bibliotecznej, promując edukację i dialog międzyludzki w kontekście różnych kultur i narodów, organizując szereg ważnych konferencji oraz warsztatów dla różnych grup wiekowych. Działania edukacyjne są ukierunkowane na poszanowanie praw człowieka, z naciskiem na historyczne wydarzenia związane z Holokaustem.
Na I piętrze biblioteka oferuje Czytelnię, w której dostępna jest literatura popularno-naukowa oraz prasa, a także wsparcie w poszukiwaniu materiałów. Studio Robota to miejsce twórczej eksploracji, oferujące narzędzia do zajęć DIY, programowania i robotyki.
Dla dzieci przeznaczono Bibliotekę Młodych, gdzie organizowane są różnorodne zajęcia oraz spotkania autorskie. Dzieci mogą korzystać z kącika malucha, w którego wnętrzu znajduje się mini czytelnia w towarzystwie kultowego fiata 126p. Centrum Literatury Dziecięcej odpowiada za badania mające na celu promowanie książek dla najmłodszych oraz organizowanie Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego.
Na II piętrze znajduje się wypożyczalnia dla dorosłych, która wielkością zbiorów i ich różnorodnością zaspokaja potrzeby licznych miłośników literatury. W ofercie znajduje się literatura z wielu kategorii, w tym beletrystyka, lektury i literatura obcojęzyczna, która jest systematycznie aktualizowana. Księgozbiór biblioteki liczy prawie 130 000 pozycji, co czyni ją jednym z kluczowych miejsc w Oświęcimiu dla poszukiwaczy wiedzy i literackiej przyjemności.
Oferta
Biblioteka stawia na tworzenie sprzyjającej atmosfery dla wszystkich swoich użytkowników, a jej oferta jest dostosowana do ich różnorodnych potrzeb.
- dla najmłodszych dzieci,
- dla starszych dzieci,
- dla młodzieży uczęszczającej do szkół,
- dla studentów, którzy pragną podnieść swoje kwalifikacje w związku z rosnącą konkurencją na rynku pracy, a jednocześnie wykorzystać czas wolny w sposób twórczy i atrakcyjny,
- kompleksowa oferta, która uwzględnia potrzeby wielopokoleniowych rodzin,
- dla rodziców wychowujących dzieci, którzy nie zamierzają rezygnować z osobistego i zawodowego rozwoju,
- propozycje skierowane do osób zajmujących się wychowaniem dzieci i młodzieży – rodziców, nauczycieli oraz opiekunów,
- oferty dla seniorów,
- dla osób z dysfunkcjami wzroku.
Działalność kulturalno-oświatowa
Biblioteka, jako istotna instytucja kulturowa, angażuje się w różnorodne działania, które mają na celu prezentację swoich zbiorów oraz szeroką gamę usług dostępnych dla użytkowników. W ramach swojej działalności, instytucja ta organizuje liczne wydarzenia oraz zajęcia:
- lekcje biblioteczne,
- spotkania autorskie z pisarzami oraz innymi znanymi osobistościami, skierowane zarówno do dzieci, jak i dorosłych,
- konkursy literackie, tematyczne oraz plastyczne,
- wystawy okolicznościowe oraz hobbystyczne, które promują zarówno literaturę, jak i lokalne talenty,
- akcje mające na celu promowanie czytelnictwa,
- szkolenia komputerowe dedykowane dzieciom oraz osobom starszym,
- zajęcia z zakresu programowania dla dzieci i młodzieży,
- warsztaty artystyczne przeznaczone dla dzieci oraz dorosłych,
- imprezy z okazji różnych wydarzeń.
Ogólnopolska Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego
Ogólnopolska Nagroda Literacka im. Kornela Makuszyńskiego została utworzona w 1994 roku. Osiem lat później, w 2004 roku, jej organizację przejęła Biblioteka w Oświęcimiu. Nagroda przyznawana jest corocznie polskiemu autorowi, który jest wciąż aktywny, za dzieła literackie dla młodszych dzieci, które wyróżniają się cechami podobnymi do twórczości Makuszyńskiego. Celem tego projektu jest wspieranie promocji książek kierowanych do dzieci, docierając nie tylko do najmłodszych czytelników.
Uwieńczeniem tych działań jest coroczna gala wręczenia nagrody, która jest okazją do celebracji. W tym wydarzeniu bierze udział wiele atrakcji, w tym literackie i taneczne zabawy, a także różnorodne baśniowe zagadki z udziałem postaci z bajek. Uczestnicy mogą również skorzystać z konkursów plastycznych, malowania twarzy oraz podziwiać wielkie bańki mydlane. Spotkanie z Koziołkiem Matołkiem to również tradycyjny element tego wydarzenia.
Wydawcy, czytelnicy oraz biblioteki mają możliwość zgłaszania książek do nagrody. Decyzję o laureatach podejmuje jury, które jest powoływane przez organizatora. Laureaci nagrody otrzymują zarówno nagrodę pieniężną, jak i statuetkę Koziołka Matołka z brązu, wykonaną przez uznanego rzeźbiarza Andrzeja Renesa. Jak zaznacza Joanna Papuzińska, „Nagrodę Literacką im. Kornela Makuszyńskiego ustanowiliśmy – pragnąc, by nazwiska najlepszych współczesnych polskich autorów piszących dla dzieci znane były wszystkim i aby nie ginęły w zapomnieniu wśród stosów kolorowych 'disnejek’.”
Laureaci Ogólnopolskiej Nagrody Literackiej im. Kornela Makuszyńskiego
- 1994 Piotr Wojciechowski „Bajki żółtego psa”, Wydawnictwo Stentor,
- 1995 Joanna Olech „Dynastia Miziołków”, Wydawnictwo Egmont,
- 1996 Jerzy Niemczuk „Przygody Zuzanki”, Wydawnictwo Papirus,
- 1997 Anna Onichimowska „Dobry potwór nie jest zły”, Wydawnictwo Podsiedlik-Raniowski i S-ka,
- 1998 Tomasz Trojanowski „Kocie historie”, Wydawnictwo Philip Wilson,
- 1999 Dorota Gellner „Dorota Gellner dzieciom”, Wydawnictwo KAMA,
- 2000 Anna Lewkowska „Dziwne przygody czarnoksiężnika Zenona”, Wyd. Prószyński i S-ka,
- 2001 Marta Tomaszewska „Tego lata w Burbelkowie”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia,
- 2002 Grzegorz Kasdepke „Kacperiada”, Wydawnictwo Literatura,
- 2003 Małgorzata Strzałkowska „Wiersze, że aż strach!”, Wydawnictwo Media Rodzina,
- 2004 Małgorzata Strękowska-Zaremba „Abecelki i duch Bursztynowego Domu”, Pracownia Pedagogiczna i Wydawnicza,
- 2005 Agnieszka Tyszka „Róże w garażu”, Wydawnictwo Literatura,
- 2006 Beata Wróblewska „Małgosia z Leśnej Podkowy”, Wydawnictwo Egmont,
- 2007 Katarzyna Majgier „Amelka”, Wydawnictwo Egmont,
- 2008 Paweł Beręsewicz „Ciumkowe historie, w tym jedna smutna”, Wydawnictwo Skrzat,
- Nagroda Specjalna – SUPERKOZIOŁEK Joanna Papuzińska za całokształt twórczości,
- 2009 Roksana Jędrzejewska-Wróbel „Florka. Z pamiętnika ryjówki”, Wydawnictwo Literatura,
- 2010 Barbara Gawryluk „Zuzanka z pistacjowego domu”, Wydawnictwo Literatura,
- 2011 Paweł Beręsewicz „Tajemnica człowieka z blizną”, Wydawnictwo Literatura,
- 2012 Renata Piątkowska „Wieloryb”, Wydawnictwo Literatura,
- 2013 Marcin Pałasz „Sposób na Elfa”, Wydawnictwo Skrzat,
- Nagroda Specjalna SUPERKOZIOŁEK – Wanda Chotomska za całokształt twórczości,
- 2014 Katarzyna Ryrych „O Stephenie Hawkingu, czarnej dziurze i myszach podpodłogowych”, Wydawnictwo Literatura,
- 2015 Rafał Witek „Zgniłobrody i luneta przeznaczenia”, Wydawnictwo Nasza Księgarnia,
- 2016 Zuzanna Orlińska „Stary Noe”, Wydawnictwo Literatura,
- 2017 Kasia Nawratek „Kresek, Bartek i całkiem zwyczajny początek”, Wydawnictwo Ezop,
- 2018 Justyna Bednarek „Pan Kardan i przygoda z vetustasem”, Wydawnictwo Bajka,
- 2019 Antonina Kasprzak „Wiłka smocza dziewczynka”, Wydawnictwo BIS,
- 2020 Marcin Przewoźniak „Puk, puk! Zastałem króla?”, Wydawnictwo Zielona Sowa,
- 2021 Jan Bliźniak „Śrubek i tajemnice Maszynerii”, Wydawnictw Adamada,
- 2022 Katarzyna Wasilkowska „Już, już!”, Wydawnictwo Literatura.
Aleja Pisarzy
Na mocy uchwały nr XXII/441/12 Rady Miasta z dnia 27 czerwca 2012 roku, w Oświęcimiu powstała Aleja Pisarzy, która zajmuje ciąg pieszy pomiędzy ulicą Dąbrowskiego a Miejską Biblioteką Publiczną im. Ł. Górnickiego „Galeria Książki”. Inicjatywa ta czerpie inspirację z międzynarodowych Alei Gwiazd, jednak w jej centrum znajduje się sztuka słowa, a nie celebryci kultury masowej. Aleja Pisarzy ma na celu upamiętnienie żyjących polskich autorów, którzy własnoręcznie odsłaniają pamiątkowe tablice. Bardzo istotnym elementem tych płyt są ich autografy, wybory cytatów z twórczości oraz daty odsłonięcia. Projekt ten wzbogaca symbolikę Oświęcimia, miasta znanego jako Orędownik Pokoju, poprzez promowanie wartościowych oraz pokojowych idei.
Swoje tablice w oświęcimskiej Alei Pisarzy odsłonili
- 2012 Andrzej Stasiuk,
- 2013 Marek Bieńczyk,
- 2013 Janusz Głowacki,
- 2014 Ewa Lipska,
- 2014 Zofia Posmysz,
- 2014 Marcin Świetlicki,
- 2015 Olga Tokarczuk,
- 2015 Hanna Krall,
- 2016 Ryszard Krynicki,
- 2016 Wanda Chotomska,
- 2016 Wiesław Myśliwski,
- 2017 Dorota Masłowska,
- 2017 Mariusz Szczygieł,
- 2018 Urszula Kozioł,
- 2018 Wojciech Jagielski,
- 2019 Adam Zagajewski,
- 2019 Szczepan Twardoch,
- 2021 Małgorzata Szejnert,
- 2021 Magdalena Grzebałkowska,
- 2022 Radek Rak,
- 2023 Jurij Andruchowycz,
- 2024 Marek Krajewski.
Decyzję o uhonorowaniu pisarzy i poetów podejmuje Kapituła Alei Pisarzy w składzie
- Prof. Krzysztof Zajas – Katedra Międzynarodowych Studiów Polonistycznych Uniwersytet Jagielloński – Przewodniczący Kapituły,
- Janusz Chwierut – Prezydent Miasta Oświęcimia – członek Kapituły,
- Prof. Michał Rusinek – Prezes Fundacji im. Wisławy Szymborskiej, Wydział Polonistyki UJ – członek Kapituły,
- Prof. Jarosław Fazan – członek Kapituły – Dziekan Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego,
- Prof. Ryszard Koziołek – Uniwersytet Śląski – Zakład Historii Literatury Poromantycznej – członek Kapituły,
- Mariola Talewicz – Zastępca Dyrektora Biblioteki GALERIA KSIĄŻKI w Oświęcimiu – członkini Kapituły,
- Leszek Palus – Dyrektor Biblioteki GALERIA KSIĄŻKI w Oświęcimiu – członek Kapituły.
Biblioteka Powiatowa
Miejska Biblioteka Publiczna im. Ł. Górnickiego, znana jako GALERIA KSIĄŻKI w Oświęcimiu, od 1999 roku pełni funkcje Biblioteki Powiatowej dla Powiatu Oświęcimskiego, na mocy umowy podpisanej ze Starostwem Powiatowym w Oświęcimiu. W ramach swojej działalności powiatowej wykonuje szereg istotnych zadań.
Do głównych działań podejmowanych przez bibliotekę należy:
- organizacja szkoleń ogólnych oraz specjalistycznych,
- monitorowanie stanu sieci bibliotecznej w powiecie,
- udzielanie pomocy metodycznej,
- udzielanie wsparcia organizacyjnego dla gminnych bibliotek publicznych,
- udział w selekcji zbiorów,
- udział w inwentaryzacji zbiorów,
- opracowanie i dystrybucja materiałów metodycznych,
- monitorowanie stanu sieci bibliotecznej w powiecie.
Przypisy
- MariuszM. Szczygieł MariuszM., Aleja Pisarzy w Oświęcimiu. Ich słowa pomagają zmniejszyć krzywdę wyrządzoną miastu, „Gazeta Wyborcza, dod. Duży Format”, 06.11.2017 r.
- ZdzisławZ. Gębołyś ZdzisławZ., Miejska Biblioteka Publiczna w Oświęcimiu 1948-1998: zarys dziejów, 1998, ISBN 83-906814-3-9.
Pozostałe obiekty w kategorii "Inne obiekty":
Kamienica Ślebarskich | Ratusz w Oświęcimiu | Liceum Ogólnokształcące im. Stanisława Konarskiego w Oświęcimiu | Szlak murali w Oświęcimiu | Tunele w Oświęcimiu | Synthos | Park Pamięci Wielkiej Synagogi w Oświęcimiu | AustrothermOceń: Miejska Biblioteka Publiczna im. Ł. Górnickiego „Galeria Książki” w Oświęcimiu