Helena Kozłowska

---

Życiorys

Helena Kozłowska, urodzona 24 września 1906 roku w Oświęcimiu, pochodziła z rodziny Szymona i Felicji, która miała żydowskie korzenie i osiedliła się w Galicji. Po ukończeniu gimnazjum rozpoczęła karierę zawodową jako księgowa w Krakowie. W 1929 roku, w początkowej fazie swojej działalności politycznej, wstąpiła do Komunistycznej Partii Polski (KPP).

W drugiej połowie 1930 roku została aresztowana z powodu swojej aktywności komunistycznej i umieszczona w więzieniu św. Michała. Po odbyciu kary, którą zrealizowała m.in. na oddziale kobiecym Pawiaka oraz „Serbii”, Helena stała się aktywną członkinią zarządu komuny więźniów politycznych. Jej zaangażowanie w działalność polityczną nie ustało, mimo że po zwolnieniu w lutym 1935 roku, zaczęła pracować w MOPR jako sekretarz okręgowa w Płocku i Warszawie Podmiejskiej.

Jej historia była naznaczona kolejnym aresztowaniem w okresie VIII 1936–I 1939. Po wybuchu II wojny światowej w 1939 roku Helena przeniosła się do Białegostoku, gdzie ukierunkowała swoje działania na pracę dziennikarską w „Wolnej Pracy” oraz jako instruktorka komitetu MOPR. Po ataku Niemiec na ZSRR, mogła kontynuować swoje działania w Generalnym Gubernatorstwie, a w maju 1942 roku powróciła do Warszawy, gdzie przystąpiła do Polskiej Partii Robotniczej (PPR).

W czasie swojej działalności współpracowała z „Trybuną Wolności” oraz „Głosem Ludu”, a także pracowała w redakcjach „Głosu Warszawy” i „Przeglądu Tygodnia”. Została członkinią Zarządu Głównego ZWM, gdzie była także współautorką deklaracji ideowej. Pełniła funkcję zastępczyni dowódcy batalionu „Czwartaków” odpowiedzialnej za sprawy polityczno-wychowawcze.

W lipcu 1944 roku dołączyła do tymczasowej Centralnej Trójki PPR. Podczas powstania warszawskiego aktywnie formowała oddziały Armii Ludowej, organizując dowództwo i kierując propagandą. W wyniku działań wojennych była dwukrotnie ranna. Po zakończeniu walk w styczniu 1945 roku zaangażowała się w organizowanie Rady Miejskiej Żyrardowa, a następnie pracowała w aparacie partyjnym.

Od 3 maja 1945 roku pełniła funkcję posłanki do Krajowej Rady Narodowej w imieniu Polskiej Partii Robotniczej. Zmarła i została pochowana w Alei Zasłużonych na Powązkach Wojskowych w Warszawie, w kwaterze A27-tuje-19.

Helena Kozłowska była wielokrotnie odznaczana, w tym dwukrotnie Orderem Sztandaru Pracy I klasy, Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Partyzanckim oraz Medalem za Warszawę 1939–1945. Otrzymała również Medal 10-lecia Polski Ludowej w 1955 roku, Odznakę Grunwaldzką, a także odznaczenie honorowe „Za zasługi dla Gdańska” w 1960 roku oraz Złotą odznakę honorową „Za Zasługi dla Warszawy” w 1967 roku.

Jej życie osobiste również było dramatyczne; mąż Henryk Schöncherz, działacz KPP, został zamordowany przez Niemców w lipcu 1941 roku.

Upamiętnienie

Helena Kozłowska pełniła funkcję patronki ulicy w Warszawie od 30 maja 1986 roku aż do 9 listopada 2017 roku. Jej pamięć jest szczególnie obecna na terenie dzielnicy Mokotów, gdzie społeczeństwo może oddać hołd jej życiu i działalności.

---

Oceń: Helena Kozłowska

---