Zofia Dunajczan

Była córką Jana i Bronisławy Karkoszków. Jej edukacja rozpoczęła się w Szkole Wydziałowej im. Anny Jagiellonki w Krakowie. W latach 1924–1926 odbyła praktykę w Miejskim Muzeum Przemysłowym w Krakowie, co zaowocowało zdobyciem doświadczenia w zakresie wzornictwa i techniki koronkarskiej.

Jako dyplomowana nauczycielka koronki klockowej, zatrudniła się w Państwowej Szkole Zawodowej Żeńskiej w Krakowie oraz w Technikum Przemysłu Odzieżowego. Od 1929 roku pełniła rolę instruktorki w Państwowej Szkole Zawodowej Spisko-Orawskiej w Nowym Targu. W swoich działaniach edukacyjnych organizowała także Państwowe Kursy Wędrowne Koronkarstwa i Haftu w różnych miejscowościach, takich jak Bukowina Tatrzańska, Jurgów, Krościenko nad Dunajcem oraz Nowy Targ.

W 1934 roku ukończyła kurs instruktorski, zorganizowany przez Ministerstwo Wschodniego Rozwoju i Ochrony Przyrody, co przyczyniło się do dalszego rozwoju jej kariery. W latach 1935–1945 kontynuowała swoje misje edukacyjne, prowadząc Państwowe Wędrowne Kursy Koronek w regionach Łużnej, Moszczenicy, Gorlic oraz Bobowej. W trakcie II wojny światowej mieszkała w Bobowej, gdzie kontynuowała swoją działalność edukacyjną.

Po wojnie, w latach 1945–1952, Zofia pracowała jako nauczycielka zawodu w Liceum Koronkarstwa i Haftu w Krakowie. Następnie, od 1954 roku, była instruktorem koronek w Krakowskim Domu Kultury i Młodzieżowym Centrum Kultury, gdzie dzieliła się swoją pasją i wiedzą z nowymi pokoleniami uczniów.

Styl jej prac charakteryzował się ekspresyjnym podejściem do wykonania oraz bogatą paletą kolorów. Wprowadzała mocno kontrastujące odcienie, używając nie tylko klasycznych lnianych nici, ale także włóczki, kordonka i nici metalizowanych. Projekty wzorów były owocem jej własnej twórczości, co wzbogacało świat koronczarstwa.

Po jej śmierci jedna z uczennic, Olga Szerauc, przejęła prowadzenie kursu koronczarskiego w Krakowie, kontynuując tym samym jej dziedzictwo. Warto dodać, że obecnie warsztat, dokumenty oraz prace Zofii Dunajczan znajdują się w rękach koronczarek Jadwigi Węgorek i Beaty Ochab-Chrzan, które otrzymały je od syna zmarłej.

Od 2015 roku, grupa koronczarek z Krakowa, znana jako „Czar Nici”, systematycznie pracuje nad rekonstrukcją i opracowaniem wzorów koronek Zofii Dunajczan. Szczególne zasługi w tym zakresie ma Małgorzata Grochola, której prace stają się inspiracją dla adeptek techniki koronkarskiej, umożliwiając tworzenie nowych wariantów koronek z wykorzystaniem dawnych kompozycji mistrzyń.