Władysław Chciuk, urodzony 6 czerwca 1915 roku w Oświęcimiu, to postać znana w historii polskiego lotnictwa wojskowego. Jego życie zakończyło się 6 października 2007 roku w San Francisco, gdzie miał zaszczyt przebywać w ostatnich latach swojego życia.
Był on nie tylko pilotem, ale również właścicielem Krzyża Srebrnego Orderu Wojennego Virtuti Militari, co podkreśla jego znaczenie i odwagę w służbie dla kraju. Stanowi on przykład dla wielu współczesnych pilotów wojskowych oraz niezwykły symbol polskiego ducha walki.
Życiorys
Władysław Chciuk był osobą o niezwykłej biografii. Urodził się jako syn Michała i Marii z domu Śpiewak, a w rodzinie miał starszych braci, Tadeusza i Andrzeja. W roku 1934 zakończył edukację w Państwowym Liceum i Gimnazjum im. Króla Władysława Jagiełły w Drohobyczu, gdzie aktywnie uczestniczył w harcerstwie.
W roku 1939 Władysław ukończył Szkołę Podchorążych Lotnictwa w Dęblinie, zdobywając lokalizację numer 100 oraz stopień podchorążego, po czym skierowano go do III/2 dywizjonu myśliwskiego w Krakowie. Tuż przed wybuchem drugiej wojny światowej awansował na podporucznika.
W czasie kampanii wrześniowej pełnił rolę pilota myśliwskiego w składzie 121 eskadry myśliwskiej. W dniu 17 września otrzymał rozkaz dotyczący ewakuacji do Rumunii i, pilotując samolot PZL P.11c, zdołał dotrzeć na lotnisko Czerniowiec, a następnie odleciał do Jassy, skąd udał się do Galati. Tam, wraz z innymi pilotami, zostali ujęci i osadzeni w obozie. Jednak już w październiku 1939 roku Chciuk zdołał uciec i przebył przez Jugosławię oraz Grecję, docierając do Pireusu. Z Pireusu wyruszył statkiem „Pułaski” do Marsylii.
Po dotarciu do Francji przydzielono go do grupy „Montpellier”, a on dołączył do 4 klucza. Dnia 29 marca 1940 roku klucz ten został podłączony do Groupe de Chasse III/1 w Toul Croix de Metz. Po rozpoczęciu kampanii francuskiej dywizjon brał udział w walkach na terenach Belgii, Holandii oraz Luksemburga, gdzie zestrzelił niemiecki samolot. W trakcie tych potyczek dwukrotnie zwycięsko stawiał czoła wrogowi, mimo że i on sam został zestrzelony, ale zawsze wracał do swojej jednostki.
Po kapitulacji Francji, Władysław, wraz z mechanikami, przez Afrykę Północną i Gibraltar dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie przystąpił do RAF-u, otrzymując numer służbowy P-0548. Został skierowany do tworzącego się 308 Krakowskiego dywizjonu myśliwskiego, w ramach którego brał udział w operacji „Circus” w 1941 roku, podczas której wielokrotnie wykonywał misje nad Francją. 24 lipca 1941 roku, podczas jednego z lotów, zestrzelił niemiecki samolot. Niestety, również i on został zestrzelony, co owocowało poparzeniami, a po wyleczeniu osadzono go w obozie jenieckim, gdzie przebywał aż do zakończenia wojny.
Władysław Chciuk był internowany w takich obozach jak Oflag X C Lübeck, Oflag VI B Warburg oraz Stalag Luft III w Żaganiu, gdzie brał udział w budowie tunelu, który umożliwił ucieczkę 76 jeńcom wojennym w nocy z 23 na 24 marca 1944 roku. Po ostatnich wydarzeniach i zakończeniu wojny wrócił do Wielkiej Brytanii, gdzie kontynuował swoją służbę w lotnictwie, aż do demobilizacji w stopniu kapitana.
Przez pewien czas przebywał w Wielkiej Brytanii, gdzie ożenił się z uczestniczką powstania warszawskiego. Wobec niemożności powrotu do Polski i zagrożeń, jakie mogły spotkać jego rodzinę, w 1951 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych. Mieszkał początkowo w Milwaukee, gdzie pracował jako tokarz i malarz, by w 1965 roku przenieść się z rodziną do San Francisco. Tam spędził resztę swojego życia, aż do śmierci, gdzie również został pochowany.
Ordery i odznaczenia
Władysław Chciuk, w swoim dorobku, otrzymał szereg odznaczeń oraz wyróżnień za swoje zasługi. Do listy jego odznak należą:
- krzyż srebrny Virtuti Militari nr 9199,
- krzyż walecznych – dwukrotnie,
- medal lotniczy.
Przypisy
- Władysław Chciuk. niebieskaeskadra.pl. [dostęp 23.01.2020 r.]
- a b Chciuk Władysław. listakrzystka.pl. [dostęp 23.01.2020 r.]
- Squadron 308 "City of Krakow". Ciel de Gloire.com. [dostęp 03.09.2017 r.]
- a b Krzystek 2012 ↓, s. 125.
- a b c Chciuk 2007 ↓, s. 44.
- a b c Pawlak 2009 ↓, s. 197.
- Tadeusz Krzystka podaje jako miejsce urodzenia Drohobycz.
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Karol Czichowski | Irena Kuśnierzewska-Kabatowa | Eugeniusz Grandowski | Bohdan Geisler | Edward Honkisz | Edmund WilkoszOceń: Władysław Chciuk