Bogdan Edward Stanisław Kamieński, urodzony 14 marca 1897 roku w Oświęcimiu, to postać, którą warto znać w kontekście polskiej nauki. Jego prace miały znaczący wpływ na dziedzinę fizykochemii, w szczególności na takie obszary jak elektrochemia oraz fizykochemia zjawisk powierzchniowych.
Od początku swojej kariery, Kamieński skupiał się na badaniach nad właściwościami chemicznymi, które zachodzą na granicach różnych faz, co miało istotne znaczenie dla rozwoju wielu technologii.
W ciągu swojego życia, które zakończyło się 9 sierpnia 1973 roku w Krakowie, zyskał uznanie jako jeden z czołowych polskich uczonych w swojej dziedzinie.
Życiorys
Urodził się w zamiłowanej rodzinie, gdzie jego ojciec, Władysław, piastował stanowisko dyrektora urzędu ksiąg gruntowych w Wadowicach, a matka, Jadwiga, była z domu Kuhn. Bogdan miał dwóch braci: Alfreda Władysława Wincentego, który urodził się w 1887 roku i stawał się adwokatem, oraz Erwina, który objął rolę profesora w Instytucie Badań Jądrowych w Warszawie. Swoją edukację rozpoczął w gimnazjum w 1911 roku w Wadowicach, by następnie kontynuować naukę w latach 1911–1914 w Gimnazjum Św. Anny w Krakowie, a maturę zdając w Cieszynie.
W czasie I wojny światowej, od 1915 do 1918 roku, angażował się w działania na froncie włoskim jako żołnierz armii austriackiej. Po zakończeniu wojny, Bogdan zdecydował się na studia chemiczne na Uniwersytecie Jagiellońskim, który ukończył w latach 1918–1923, ucząc się pod przewodnictwem znamienitego Tadeusza Estreichera. W tym okresie pracował jako asystent w Katedrze Chemii Nieorganicznej na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie przebywał od 1920 do 1924 roku. W 1924 roku uzyskał tytuł doktora na podstawie rozprawy dotyczącej procesu absorbcji wodoru przez metaliczny sód oraz wapń.
Po doktoracie przez dwa lata poszukiwał zatrudnienia w przemyśle chemicznym, pracując w cukrowni w Ostrowach oraz w fabryce kwasu siarkowego w Szopienicach. W 1926 roku awansował na stanowisko starszego asystenta w Katedrze Chemii Nieorganicznej. W roku 1929, po uzyskaniu habilitacji, przeniósł się na Politechnikę Lwowską, gdzie objął stanowisko profesora. W 1932 powrócił do Krakowa, by kontynuować pracę jako profesor i kierownik Katedry Chemii Fizycznej oraz Elektrochemii na Wydziale Filozoficznym UJ.
6 listopada 1939 roku Bogdan został aresztowany w ramach Sonderaktion Krakau, razem z innymi profesorem. Po trzech tygodniach spędzonych w więzieniach w Krakowie i Wrocławiu, w dniu 27 listopada został wywieziony do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, skąd został zwolniony 8 lutego 1940 roku. W czasie okupacji, począwszy od 1942 roku, pracował w fabryce kosmetyków Miraculum, a od 1944 roku również w wytwórni szczepionek prowadzonej przez profesora Odo Bujwida. Jego działalność nie ograniczała się jedynie do pracy w fabryce; był również zaangażowany w funkcjonowanie tajnego uniwersytetu oraz w przygotowywanie materiałów do publikacji pt. „Elementy chemii fizycznej”, która ukazała się w 1947 roku.
Po zakończeniu II wojny światowej uzyskał tytuł profesora zwyczajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. W latach 1947–1952 pełnił funkcję dziekana na Wydziale Matematyczno–Fizycznym UJ oraz nadzorował budowę gmachu Instytutu Chemicznego UJ. Ponadto, od 1945 roku był członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności i od 1947 roku członkiem czynnym. W 1952 roku uzyskał status członka korespondenta, a od 1961 roku był członkiem rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. W okresie 1966–1968 pełnił również funkcję wiceprezesa PAN oraz był przewodniczącym Komitetu Polskiego IUPAC od 1964 do 1969 roku. Przez dwanaście lat, od 1955 do 1967 roku, kierował Zakładem Fizykochemii Zjawisk Powierzchniowych znajdującym się w Instytucie Chemii Fizycznej PAN. W 1967 roku przeszedł na emeryturę.
Od 26 sierpnia 1924 roku był mężem Julii z domu Natanson (1902–1989), córki znanego profesora Władysława Natansona. Para doczekała się dwóch córek: Elżbiety (1925–1988) oraz Marii (1931–2022), znanej po mężu jako Żyła. Bogdan Kamieński zmarł w Krakowie i został pochowany na cmentarzu Rakowickim w kwaterze Pas 26-płn-za grobem Brodeckich.
Wybrane prace
Oto wybrane publikacje Bogdana Kamieńskiego:
- Elementy chemii fizycznej, Warszawa, 1947,
- Chemia fizyczna, praca zbiorowa, komitet red. Adam Bielański, Kazimierz Gumiński, Bogdan Kamieński, Krzysztof Pigoń, Lucjan Sobczyk, PWN, wyd. 4, 1980.
Ordery i odznaczenia
Oto zasłużone odznaczenia, które otrzymał Bogdan Kamieński:
- krzyż komandorski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 28 września 1954,
- krzyż oficerski Orderu Odrodzenia Polski, przyznany 30 września 1952,
- krzyż kawalerski Orderu Odrodzenia Polski,
- medal 10-lecia Polski Ludowej, przyznany 14 stycznia 1955,
- medal Jędrzeja Śniadeckiego, przyznany w 1969 roku.
Nagrody
W ciągu swojej kariery Bogdan Kamieński zdobył liczne wyróżnienia, które odzwierciedlają jego wkład w naukę. Wśród nich znajdują się:
- nagroda Państwowa II stopnia za osiągnięcia w dziedzinie zastosowania metody elektrometrycznej w analizie adsorpcyjnej w 1952 roku,
- nominacja do nagrody Nobla w dziedzinie chemii w 1958 roku.
Przypisy
- a b c Kamieński Bogdan Giganci [dostęp 23.07.2024 r.]
- Bogdan Edward Stanisław Kamieński M.J. Minakowski, Genealogia Potomków Sejmu Wielkiego [dostęp 23.07.2024 r.]
- Lokalizator Grobów - Zarząd Cmentarzy Komunalnych [online], zck-krakow.pl [dostęp 23.07.2024 r.]
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1938, s. 316. [dostęp 23.07.2024 r.]
- Kamieński, Bogdan, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 01.09.2021 r.]
- Kamieński Bogdan, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 04.09.2021 r.]
- Autor PawelA.P. Kubisztal, Do piekła Sachsenhausen [online], Podgorze.pl, 04.11.2010 r. [dostęp 18.07.2020 r.]
- LIsta pamięci [online], UJ, 15.12.2017 r. [dostęp 18.07.2020 r.]
- M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1589 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
- M.P. z 1952 r. nr 86, poz. 1353 „za zasługi położone w pracy naukowej i dydaktyczno-wychowawczej”.
- M.P. z 1955 r. nr 112, poz. 1450 - Uchwała Rady Państwa z dnia 14.01.1955 r. nr 0/126 - na wniosek Prezesa Polskiej Akademii Nauk.
- Uchwała Prezydium Rządu w sprawie przyznania nagród za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki za rok 1952. „Trybuna Ludu”, 23.07.1952 r. Warszawa: KC PZPR. [dostęp 23.07.2024 r.]
- Bogdan Kamienski, [w:] Nomination Archive [online], Nobelprize.org [dostęp 17.09.2020 r.]
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Zdzisław Stuglik | Eufrozyn Sagan | Szymon Syreński (Syreniusz) | Andrzej Kacorzyk | Grzegorz Ostasz | Krzysztof A. Zajas | Marek Wojdyło | Noemi Zabari | Tadeusz Szczerbowski | Jan (Beber) z Oświęcimia | Piotr Setkiewicz | Urszula Chowaniec | Jerzy Garus | Marcela Świątkowska | Bonawentura Lenart | Tadeusz Szumiata | Henryk Kocój | Rafał PióroOceń: Bogdan Kamieński